پیشرفت های علمی ایران

بسم الله الرحمن الرحیم

الف – در بخش تولید علم

1- ورود ایران به جمع 10 کشور تاثیر گذار جهان با پیشرفت اعجاب انگیز علمی

در بیست و هفتمین جلسه ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور که روز سه شنبه دوازده دی ماه جاری در دبیرخانه این شورا برگزار شد، اعلام گردید که شورای اطلاعات ملی آمریکا در گزارش چشم انداز بیست ساله جهان، ایران را به دلیل پیشرفت های اعجاب انگیز علمی، یکی از 10 کشور تاثیر گذار جهان تا دو دهه آینده دانست. پیشرفت های اعجاب انگیز علمی و فناوری کشور در سال های اخیر، به عنوان یکی از منابع تولید قدرت ایران در عرصه بین الملل مورد توجه قرار گرفته است.

2- ایران در جایگاه سیزدهم تولید علم جهان قرار گرفت.

دکتر مهراد رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تعداد مقالات پردازش شده ایران در ISI   را 519 مقاله ذکر کرد و گفت: با گذشت تنها 7 روز از سال نو میلادی ایران جایگاه 13 تولید علم دنیا را به خود اختصاص داده است. ایشان همچنین با اشاره به اینکه شتاب علمی ایران بی نظیر است اعلام کرد، تولید علم در ایران 11 برابر دنیاست. وی اضافه کرد تعداد مقالات نمایه شده ایران در پایگاه اسکوپوس 14 هزار مقاله بوده در حالیکه تعداد مقالات ترکیه در این پایگاه علمی تاکنون 12 هزار مقاله ثبت شده است.

3- سهم 30 درصدی دانشگاه های علوم پزشکی در تولید علم کشور

در یک دهه گذشته سهم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از همه تولید علم کشور 58 درصد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی5ر31 درصد و دانشگاه آزاد اسلامی 5ر10  درصد بوده است.  محسابه سهم تولید علم در وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد براساس میزان فعالیت های علمی که نتیجه آن به صورت چاپ مقالات علمی د رنشریات بین المللی طاهر می شود، انجام می شود.

ب – در حوزه پزشکی و سایر علوم 

1-  اهدای بالاترین مدال فناوری آمریکا به جراح چشم ایرانی

مدال ملی علوم از سال 1959 توسط رییس جمهور ایالات متحده آمریکا به افرادی که مهمترین مشارکتها را در پیشبرد دانش در حوزه های علوم اجتماعی و رفتاری ، زیست شناشی، شیمی ، مهندسی، ریاضی و فیزیک داشته، اهدا شده است. کمیته 12 نفره ای مسئول برگزیدن برندگان جایزه است که توسط بنیاد ملی علوم مدیریت می شود.

این مدال امسال( 2013 میلادی) به آقای غلامعلی پیمان تعلق گرفت این حراج شبکیه برای اختراع دستورالعمل جراحی چشم لازیک این جایزه را در بخش فناوری و نوآوری دریافت کرده است. تجربه بیش از 40 سال وی در مهندسی و داروشناسی و همچنین تجربه و اطلاعات ژرف وی در عرصه چشم پزشکی به بهبود روشهای جراحی چشمی و شیوه های درمانی انقلابی منتهی شده است.

2-  محققان ایرانی نوعی ترمیم کننده آسفالت با ماندگاری بالا ساختند

پژوهشگران دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیر کبیر نوعی پر کننده جدید برای ترمیم آسفالت عرضه کردند که عمر و ماندگاری آسفالت را افزایش می دهد.

    مشکلات آسفالت ها، ایجاد تدریجی ترک، نفوذ آب و تخریب آنها است که روش متداول برای ترمیمی آسفالت، استفاده از مواد درزگیر است ولی خود درزگیرها در صورت نامطلوب بودن در مدت کوتاهی از ترک خارج می شوند. در این طرح تلاش بر آن شده که چسبندگی بین درزگیر و آسفالت افزایش یابد تا کارایی درزگیر را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش دهد. براساس نتایج آزمایشگاهی این ماده می تواند عمر آسفالت را بین 2  تا 4 سال افزایش دهد. این آسفالت در یکی از محورهای شمالی کشور استفاده شد و نتایج یک ساله نشان داد این ماده می تواند مقاومت آسفالت را افزایش دهد. سابقه استفاده  از درزگیرها در دنیا حدود 40 سال ذکر شده و ترکیب های پرکننده موجود در بازار بیشتر دو جزیی و عمر کوتاه و کارایی کمتری دارند. در حالیکه هزینه تولید این درزگیر جدید در حدود نصف نمونه خارجی است و می توان از دستگاههای موجود درزگیری برای تزریق آن استفاده کرد.

3- ایران با 30 کشور دنیا در زمینه علوم زمین شناسی همکاری می کند.

ایران با 30 کشور در قاره های آسیا، افریقا و آمریکای لاتین در زمینه علوم زمین شناسی و اکتشافات معدنی همکاری می کند و تبادل اطلاعاتی دارد. کارشناسان ایرانی در زمینه علوم زمین شناسی و با در نظر گرفتن برخی پارامترهای سیاسی، اقتصادی و علمی برای برقراری ارتباطات علمی در حوزه علوم زمین با دیگر کشورها  همکاری نزدیک می کند و در تلاش است این همکاری گسترش یابد. بیشترفعالیت ها و همکاری های ایران با کشورهای مختلف ( کشور های هدف) در قالب ارائه خدمات فنی مهندسی در زمینه علوم زمین شناسی و اکتشافات معدنی از سوی ایران به کارشناسان این کشورهاست. همچنین آموزش نیز یکی دیگر از مهمترین محورهای این همکاری است. تاکنون متخصصان ایرانی دوره های آموزشی را برای کارشناسان زمین شناسی دیگر کشورها برگزار کردند و در این زمینه بیش از 800 نفر از کارشناسان کشورهای هدف این دوره های آموزشی را با موفقیت گذرانده اند. با توجه به شرایط تفاهم نامه، هزینه  اجرای این همکاری ها بر عهده کشور هدف است . همچنین ایران در قبال ارائه این خدمات، امتیازاتی را از کشورهای هدف دریافت می کند که اخذ مجوز اکتشاف معدن یکی از این امتیازات است که در این زمینه ایران مجوز اکتشاف معدن طلا در ونزوئلا را کسب کرده است.

4- ایجاد گلخانه تراریخته با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

    با توجه به اینکه ستاد توسعه زیست فناوری سال گذشته سه طرح کلان ملی را ارائه داده است که اکنون در دستور کار معاونت علمی و فناوری قرار دارد. یکی از این طرح ها ایجاد گلخانه تراریخته است که در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصویب شده و در حال اجرایی شدن است.*

*محصولات تراریخته چیست؟

    به محصولاتی که از طریق مهندسی و اصلاح ژن های یک ارگانیسم به دست می آیند، "    تراریخته" می گویند. در این اصلاح ژنتیکی دی. ان. ای موجودات با استفاده از روشهای درون شیشه ای تغییر می یابد، یعنی دی. ان. ای پس از ایجاد تغییر در خارج از بدن آن موجود یا گیاه به درون سلول های آن منتقل می شود به نحوی که بتواند به جزیی از دی. ان.ای آن موجود تبدیل شود. این تغییر می تواند موجب تولید فراورده هایی شود که برای مثال در محصولات کشاورزی صفات مطلوبی مانند مقاومت به آفات و تحمل خشکی، ایجاد کنند و این ویژگی را به نسل های بعدی محصول انتقال دهند.

در حال حاضر در کشور ما برنج تراریخته تولید می شود که یکی از افتخارات ملی و دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در عرصه علم و فناوری است. برنج تراریخته طارم مولایی اولین برنج تراریخته رهاسازی شده در جهان و اولین محصول تراریخته کشورهای مسلمان و منطقه خاور میانه است که به سطح مزرعه راه یافته و صدها کشاورز ایرانی آن را تولید کرده اند در حال حاضر نیز به کشت آن مشغول هستند. برنج تراریخته با استفاده از روش مهندسی ژنتیک به نحوی تولید شده است که نوعی پروتیین در برگها و ساقه های آن تولید می شود که موجب مصونیت کامل این برنج در مقابل حمله آفات پروانه ای و از جمله کرم ساقه خوار برنج می شود. در نتیجه برای تولید این محصول نیاز به کاربرد سموم شیمیایی دفع آفات نباتی نخواهد بود. با توجه به اینکه بیشترین مصرف سموم شیمیایی حشره کش در کشور ما مربوط به مبارزه با کرم ساقه خوار برنج است، کشت این محصول فواید اقتصادی، بهداشتی، اجتماعی و زیست محیطی  فراوانی را به دنبال خواهد داشت.

5- پژوهشگران کشورمان موفق به ساخت ماده ای هدفمند  (FGM)  از ترکیب اکسید زیرکونیوم و فولاد شدند.

    مواد FGM   موادی هستند که تعیین نوع و میزان خواص آن در اختیار سازنده است و در واقع نسل جدیدتر کامپوزیت ها به شمار می آیند. مواد هدفمند   (FGM)   خاصیت تغییر پیوسته مواد در فضایی با مقیاس ماکروسکوپیک را دارندو استفاده از آنها به دلیل رفتار یمکانیکی مناسب تر نسبت به به مواد فیبری به ویژه در شرایط حرارتی، ترجیح داده می شود. تفاوت اساسی این مواد با کامپوزیت ها در تغییر دیفرانسیلی و پیوسته خواص آن است . این امر باعث می وشد که در ماده تنشی وجود نداشته باشد و خواص در صخامت ماده به صورت پایه از 100 درصد تا صفر درصد تغییر کند. این مواد بعنوان مثال در موارد زیر کاربرد دارند. 1- تقویت سازه ها 2- به عنوان حفاظ حرارتی در سیستم هایی که تنش حرارتی بالایی دارند 3- در مواد کامپوزیتی  که به صورت لایه لایه روی هم قرار می گیرند و مرز بین لایه های مختلف نقطه تنش و ضعف کامپوزیت است.

ج – در حوزه نانو

1- تولید شیشه های خود پاک شونده .

پزوهشگران موسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با استفاده از روش جدید سنتز نانو ذرات تیتانا موفق به دست یابی به فرمول مرکب خود پاک شونده و چاپ نانو ذرات تیتانا بر شیشه با استفاده از چاپگرهای جوهر افشان شدند.

پاک کردن شیشه به ویژه در ساختمان و برج های بزرگ امروزی بسیار پر دغدغه و هزینه بر است. با توجه به پیشرفتهای  اخیر در کنترل بهداشت عمومی، استفاده از محصولات خود پاک شونده نیز مورد توجه قرار گرفته است یکی از مهمترین خواص فتوکاتالیست دی اکسید تیتانیم خاصیت خود پاک شوندگی است. شیشه های فاقد پوشش پس از مدتی کاملا کثیف و دارای مقادیر زیادی آلودگی می شوند. در حالی که شیشه یا سطوح دارای فتوکاتالیست دی اکسید تیتانیم تحت تابش نور خورشید خاصیت خود پاک شوندگی موثری از خود نشان می دهند.

از سوی دیگری با توجه به این  که اخیرا چاپ با استفاده از چاپگرهای جوهر افشان در صنایع سرامیک و کاشی متداول شده است، این تحقیق در راستای اندازه گیری ویژگی خود پاک شوندگی شیشه پس از چاپ نانو ذارت تیتانا بر سطح شیشه توسط چاپگر جوهر افشان انجام گرفت. که از مزایای این روش چاپ می توان به برخورداری از دقت، کیفیت و سرعت بالا اشاره کرد. از دیگر مزایا می توان به این امر اشاره کرد که سرعت مکانیسم پوشش دهی شیشه در صنعت بسیار مهم است و استفاده از چاپگر جوهر افشان به این مهم کمک می کند. در صنعت سرامیک فرایند پوشش دهی، به طور سنتی و به روش شابلن زنی( چاپ اسکرین) اتوماتیک یا دستی صورت می گیرد. در این روش بر خلاف روش چاپ اسکرین از هدر رفتن مقادیر زیادی مواد مصرفی جلوگیری می شود.

2- دست یابی به توانایی سوئیچ مغناطیسی در مقیاس نانو با استفاده از ولتاژ پایین.

در حال حاضر حافظه مغناطیسی بر پایه فناوری موسوم به اسپین انتقال گشتاور STT   استوار است که از اسپین الکترون استفاده می کند، اما این حافظه به مقدار معینی انرژی نیاز دارد و ظرفیت حافظه نیز محدود است .

حافظه مغناطیسی موسوم به MERAM   از پتانسیل بسیار بالایی برای آینده تراشه های حافظه در دستگاه هایی مانند تلفن همراه هوشمند، رایانه ها و ذخیره سازی داده حالت جامد SSD   برخوردار است. این حافظه ترکیبی از انرژی پایین با سرعت بالا در خواندن و نوشتن داده ها و توانایی فلش مانند برای حفظ داده ها در شرایطی است که هیچ انرژی اعمال نمی شود.

در حافظه MERAM   بر نوشتن داده ها، جریان الکتریکی STT   وبا ولتاژ جایگزین می شود، این اقدام نیاز به حرکت تعداد زیادی از الکترونها را در طول سیم کاهش می دهد در این شرایط کار آمدی مصرف انرژیِ سیستم بین 10 تا یک هزار برابر افزایش پیدا می کند.

توانایی سوییچ مغناطیسس در مقیاس نانو با استفاده از ولتاژ پایین، یک دستاورد چشمگیر و پیشرفت سریع تحقیقات درحوزه مغناطیسی محسوب می شود که این مهم توسط آقای پدرام خلیلی امیری دانشیار پژوهشی مهندسی برق دانشگاه کالیفرنیا و تیم تحقیقاتی این دانشگاه به نتیجه رسیده است.

3- تولید رنگ های تزیینی با سرعت خشک شدن بالا با استفاده از روش نانو.

محققان جوان کشورمان با استفاده از تکنیک های نانو موفق به تولید رنگ های تزئینی با ظاهر ترکدار شدند که سرعت خشک شدن آن 25 برابر رنگ های معمولی است. این رنگهای ترک زا با کیفیتی فوق العاده بالا در دو سیستم هوا خشک و کوره ایی طراحی می شوند، این رنگ، سطحی با حداقل دو فام در اختیار مشتریان قرار داده و درعین حال نمایی سنگی یا چرمینه را به نمایش می گذارد.

4- تولید عصاره اصلی زرد چوبه برای نخستین بار در کشور .

عصره اصلی زردچوبه ( فرم نانو میسلی کورکومین) برای نخستین بار درکشور در دانشگاه علوم پزشکی مشهد تولید شد.

این دارو در درمان بیماریهایی  از جمله آلزایمر، پیشگیری از سرطان و بیماریهای آرتروئیدی موثر است. با توجه به ا ینکه در حال حاضر عصاره زردچوبه در فرم های خوراکی و به شکل قرص موجود است، برای تاثیر آن عصاره بر روی بدن به شکل خوراکی باید دوزهای بالایی تجویز شود که به خوبی هم جذب بدن نمی شود در حالیکه در فرم نانوی این عصاره دوز کمتر و جذب بیشتر صورت می پذیرد.